Δ/ντής: Καθηγητής Ε.Ι. Μποβιάτσης

Η νευραλγία του τριδύμου είναι μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από πόνο που προέρχεται από το νεύρο του τριδύμου, το οποίο ξεκινά κοντά στην κορυφή του αυτιού και χωρίζεται σε τρείς κλάδους, έναν προς το μάτι, έναν προς το μάγουλο και έναν προς τη γνάθο. Έχουμε δύο τρίδυμα νεύρα για κάθε πλευρά του προσώπου μας, αλλά ο πόνος της νευραλγίας του τριδύμου συνήθως επηρεάζει μόνο τη μία πλευρά.

Ο πόνος της νευραλγίας του τριδύμου είναι διαφορετικός από τον πόνο στο πρόσωπο που προκαλείται από άλλα προβλήματα. Συχνά περιγράφεται ως μαχαιριά, ως έντονος διαξιφιστικός πόνος. Άλλοτε οι ασθενείς περιγράφουν τον πόνο σαν "χτύπημα απο ηλεκτρικό ρεύμα". Ο πόνος, διάρκειας συνήθως λίγων δευτερολέπτων, είναι τόσο σοβαρός που το προσβεβλημένο άτομο δεν μπορεί να φάει ή να πιει. Αρχικά, ο πόνος διασχίζει το πρόσωπο μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα, αλλά καθώς η κατάσταση εξελίσσεται, ο πόνος μπορεί να διαρκέσει λίγα λεπτά και ακόμη περισσότερο. Η νευραλγία του τριδύμου είναι μερικές φορές γνωστή ως tic douloureux, που σημαίνει "επώδυνο τικ".

​

Αίτια:

Η νευραλγία του τριδύμου εμφανίζεται συνήθως αυτόματα, χωρίς προφανή αιτία, αλλά μερικές φορές σχετίζεται με τραύμα του προσώπου ή οδοντιατρικές επεμβάσεις.

Η κατάσταση μπορεί να προκληθεί από ένα αιμοφόρο αγγείο που πιέζει το τρίδυμο νεύρο, γνωστό και ως νευραγγειακή συμπίεση: Με την πάροδο του χρόνου, ο παλμός μιας αρτηρίας που τρίβεται στο νεύρο μπορεί να φθείρει τη μόνωση, η οποία ονομάζεται μυελίνη, αφήνοντας το νεύρο εκτεθειμένο και εξαιρετικά ευαίσθητο.

Τα συμπτώματα που προκύπτουν μπορεί να είναι παρόμοια με αυτά που προκαλούνται από οδοντικά προβλήματα και μερικές φορές άτομα με αδιάγνωστη νευραλγία τριδύμου υποβάλλονται σε πολλαπλές οδοντιατρικές παρεμβάσεις και θεραπείες σε μια προσπάθεια να ελέγξουν τον πόνο.

Η σκλήρυνση κατά πλάκας ή ένας όγκος - αν και σπάνιο - μπορεί επίσης να προκαλέσει νευραλγία του τριδύμου. 

​

Συμπτώματα:

Η νευραλγία του τριδύμου εμφανίζεται πιο συχνά στις γυναίκες παρά στους άνδρες, είναι πιο συχνή σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας (συνήθως 50 ετών και άνω) και εμφανίζεται περισσότερο στα δεξιά παρά στα αριστερά. 

Τα συμπτώματα της νευραλγίας του τριδύμου μπορεί να περιλαμβάνουν: Επεισόδια αιχμηρού, έντονου πόνου με μαχαίρι στο μάγουλο ή στο σαγόνι που μπορεί να μοιάζει με ηλεκτροπληξία. Τα επεισόδια πόνου μπορεί να προκληθούν από οτιδήποτε αγγίζει το πρόσωπο ή τα δόντια, συμπεριλαμβανομένου του ξυρίσματος, του μακιγιάζ, του βουρτσίσματος των δοντιών, του αγγίγματος ενός δοντιού ή ενός χείλους με τη γλώσσα, του φαγητού, του ποτού ή της ομιλίας — ή ακόμα και από ένα ελαφρύ αεράκι ή νερό που χτυπά το πρόσωπο. Συνήθως τα επεισόδια, τα οποία μπορεί να επαναλαμβάνονται από λίγες έως δεκάδες φορές την ημέρα, διαδέχονται διαστήματα ηρεμίας, αν και μερικοί ασθενείς αναφέρουν μούδιασμα στο πρόσωπο μετά από κάθε επεισόδιο, αντίστοιχα προς την προσβεβλημένη περιοχή.

 

Διάγνωση:

Η διάγνωση της νευραλγίας του τριδύμου περιλαμβάνει μια φυσική εξέταση και ένα λεπτομερές ιατρικό ιστορικό για να αποκλειστούν άλλες αιτίες πόνου στο πρόσωπο. Ο γιατρός θα ρωτήσει για τη συχνότητα και την ένταση του πόνου, τι φαίνεται να τον πυροδοτεί και τι τον ανακουφίζει. Δεδομένου ότι δεν υπάρχει καμία ειδική εξέταση για τη νευραλγία του τριδύμου, η κατανόηση της φύσης του πόνου είναι το κλειδί για τη διάγνωση.

 

Θεραπεία:

Πολλοί ασθενείς διαχειρίζονται  την πάθησή τους επιτυχώς για πολλά χρόνια με φαρμακευτική αγωγή. Η φαρμακευτική θεραπεία της νευραλγίας του τριδύμου χρησιμοποιεί μερικά από τα ίδια φάρμακα που συνταγογραφούνται για τον έλεγχο των επιληπτικών κρίσεων, τα οποία περιλαμβάνουν καρβαμαζεπίνη, γκαμπαπεντίνη και άλλα. Οι περισσότεροι ασθενείς ξεκινούν με χαμηλές δόσεις, αυξάνοντας σταδιακά τη δόση υπό κλινική επίβλεψη μέχρι να επιτύχουν την καλύτερη ανακούφιση από τον πόνο με τις λιγότερες παρενέργειες.

​

Ασθενείς οι οποίοι δεν έχουν ικανοποιητική βελτίωση με τα φάρμακα ή που έχουν παρενέργειες απο αυτά είναι πιθανό να έχουν ένδειξη για χειρουργείο. Η χειρουργική θεραπεία της νευραλγίας τριδύμου είναι -σε έμπειρα χέρια- μια απο τις πιο αποτελεσματικές και ασφαλείς επεμβάσεις στη νευροχειρουργική. Η χειρουργική επέμβαση ονομάζεται μικροαγγειακή αποσυμπίεση (MVD) και στόχος της είναι να διαχωριστεί το αιμοφόρο αγγείο από το τρίδυμο νεύρο τοποθετώντας ένα μαξιλάρι από τεφλόν ανάμεσά τους. Ο χειρουργός κάνει μια τομή πίσω από το αυτί και αφαιρεί ένα μικρό κομμάτι του οστού για να αποκτήσει πρόσβαση στο τρίδυμο νεύρο και στα γύρω αιμοφόρα αγγεία. Στη συνέχεια, τοποθετεί ένα μαξιλάρι γύρω από το αιμοφόρο αγγείο, ώστε να μην συμπιέζεται ή τρίβεται πλέον στο νεύρο. Η χειρουργική επέμβαση διαρκεί δύο έως τρεις ώρες ενώ ο συνολικός χρόνος παραμονής στο νοσοκομείο είναι συνήθως 5 ημέρες.. Η ανακούφιση από τον πόνο είναι ολική για περίπου 80% των ασθενών, ενώ πάνω απο 90% των ασθενών έχουν σημαντική βελτίωση. 

​

Εκτός απο τα φάρμακα και την επέμβαση, εναλλακτικές θεραπείες είναι η στερεοτακτική ακτινοχειρουργική και οι ριζοτομές. Οι θεραπείες αυτές μπορεί να έχουν ένδειξη σε συγκεκριμένους ασθενείς όπου το χειρουργείο δε μπορεί να πραγματοποιηθεί.